Qua kiểm sát bản án, quyết định của Tòa án cấp huyện do Viện kiểm sát cùng cấp gửi, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Bình Định nhận thấy một số quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự, Tòa án tính án phí không đúng theo quy định của pháp luật, cụ thể:
1. Quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự số 188/2015/QĐST-DS ngày 30/12/2015 của Tòa án nhân dân huyện Hoài Nhơn đã quyết định:
- Giao di sản của ông Cao Tấn Định cho bà Đỗ Thị Thịnh trọn quyền sở hữu là: ½ ngôi nhà, quyền sử dụng đất và số cây dừa trên phần đất có diện tích 1.406,8m2 tại thửa đất số 127, tờ bản đồ số 19 thuộc thôn Tân Thạnh 2, xã Hoài Hảo, huyện Hoài Nhơn, BĐ và đã được Nhà nước cấp giấy CNQSDĐ số H.05757 ngày 08/11/2007.
Bà Đỗ Thị Thịnh phải thối lại cho các bà Cao Thị Thùy Dương và Cao Thị Bích Ngọc mỗi người một kỷ phần của ông Cao Tấn Định để lại có giá trị 19.073.000đ.
Ông Cao Tấn Liệu từ chối nhận kỷ phần của mình, ông Cao Tấn Liệu giao cho bà Đỗ Thị Thịnh.
- Về án phí dân sự sơ thẩm:
Bà Cao Thị Bích Ngọc. Cao Thị Thùy Dương mỗi người phải nộp 953.000đ sung công quỹ Nhà nước. Bà Cao Thị Bích Ngọc, Cao Thị Thùy Dương có đơn xin miễn giảm án phí được UBND xã nơi cư trú xác nhận nên được xem xét giảm ½ nên mỗi người còn phải nộp 476.000đ sung công quỹ Nhà nước....
Bà Đỗ Thị Thịnh phải nộp 1.906.000đ. Bà Thịnh có đơn xin miễn giảm án phí được UBND xã nơi cư trú xác nhận nên được xem xét giảm ½, còn phải nộp 953.000đ sung công Nhà nước.
2. Quyết định công nhận thuận tình ly hôn số 61/2015/QĐST-HNGĐ ngày 25/12/2015 của Tòa án nhân dân thị xã An Nhơn đã quyết định:
- Công nhận sự thuận tình ly hôn giữa nguyên đơn Lê Thị Yến và bị đơn Võ Thành Luân.
- Về án phí:
Án phí hôn nhân sơ thẩm: Chị Lê Thị Yến tự nguyện chịu 200.000đ, được khấu trừ vào 200.000đ tiền tạm ứng án phí theo biên lai thu số 02367 ngày 31/11/2015 của Chi cục thi hành án thị xã An Nhơn.
* Những vấn đề cần rút kinh nghiệm:
- Đối với vụ án thứ nhất: Tại phiên tòa, Hội đồng xét xử Tòa án nhân dân huyện Hoài Nhơn đã quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự về việc chia di sản thừa kế, nhưng Tòa án lại căn cứ vào đơn xin miễn giảm án phí của các đương sự mà cho các đương sự giảm ½ tiền án phí dân sự sơ thẩm là không đúng theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều 5 Nghị quyết số 01/2012/NQ-HĐTP ngày 13/6/2012 của HĐTP Tòa án nhân dân Tối cao về việc “Hướng dẫn áp dụng một số quy định của pháp luật về án phí, lệ phí Tòa án” và gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước.
Tại khoản 2 Điều 5 Nghị quyết quy định:
“2. Trường hợp Tòa án đã cho người có khó khăn về kinh tế được miễn một phần tiền tạm ứng án phí, tạm ứng lệ phí theo quy định tại Điều 14 của Pháp lệnh và hướng dẫn tại khoản 1 Điều này, nhưng họ vẫn phải chịu toàn bộ án phí, lệ phí khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:
a/ ...
b/ Theo bản án, quyết định của Tòa án thì họ có tài sản để nộp toàn bộ án phí, lệ phí mà họ phải chịu (họ được chia tài sản chung, được hưởng di sản thừa kế)”
- Đối với vụ án thứ hai: Các bên đương sự thỏa thuận với nhau về việc giải quyết vụ án trước khi mở phiên Tòa thì án phí HNGĐ họ phải chịu là 100.000đ (50% án phí không có giá ngạch) nhưng Tòa án nhân dân thị xã An Nhơn buộc đương sự chịu 200.000đ tiền án phí (100% số tiền án phí không có giá ngạch) là không đúng quy định tại khoản 11 Điều 27 Pháp lệnh án phí, lệ phí Tòa án ngày 27/02/2009 của UBTV Quốc Hội và gây thiệt hại đến quyền lợi hợp pháp của đương sự.
Tại khoản 11 Điều 27 Pháp lệnh quy định:
“11. Các bên đương sự thỏa thuận được với nhau về việc giải quyết vụ án trong trường hợp Tòa án tiến hành hòa giải trước khi mở phiên tòa thì phải chịu 50% mức án phí quy định”
Như vậy, việc tính miễn giảm nộp tiền án phí trong hai vụ án trên của Tòa án cấp sơ thẩm thực hiện không đúng quy định của pháp luật, nhưng Viện kiểm sát cấp huyện chưa phát hiện được vi phạm nêu trên của Tòa án cùng cấp để kịp thời kiến nghị Tòa án khắc phục vi phạm.
Từ những vi phạm nêu trên, Phòng kiểm sát giải quyết các vụ án DS- HNGĐ (P.9) Viện KSND tỉnh Bình Định thông báo đến các Viện kiểm sát huyện, thị xã, thành phố nghiên cứu và rút kinh nghiệm chung, nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng trong công tác kiểm sát các bản án, quyết định của Tòa án./.
Mai Văn Cường
