1. Việc ra quyết định hoãn thi hành án vi phạm về điều kiện:
- Trường hợp:
+ Bị án: Trần Thị Trinh Tú, sinh năm 1990.
Trú tại: 04/02 Lê Lợi, phường Lê Lợi, TP. Quy Nhơn, tỉnh Bình Định
Án phạt 6 năm 05 tháng tù, theo Bản án hình sự phúc thẩm số: 250/2015/HSPT ngày 22/12/2015 của Tòa án nhân dân tỉnh Bình Định (trong đó 06 năm tù về tội “Mua bán trái phép chất ma túy” theo quy định tại điểm b, khoản 2, Điều 194Bộ luật Hình sự. Tổng hợp với 05 tháng tù nhưng cho hưởng án treo, thời gian thử thách 12 tháng theo Bản án số: 05/2015/HSST ngày 08/01/2015 của Tòa án nhân dân TP Quy Nhơn).
Ngày 06/01/2016, Tòa án nhân dân TP Quy Nhơn ra Quyết định thi hành phạt tù. Bị án Tú có đơn xin hoãn thi hành án. Ngày 27.01.2016, Chánh án Tòa án nhân dân thành phố Quy Nhơn có Quyết định số 02/2016/QĐ-CA cho bị án được hoãn chấp hành hình phạt tù 6 tháng với lý do là lao động duy nhất trong gia đình, nuôi hai con nhỏ không có khả năng lao động.
+ Bị án: Nguyễn Thành Lưu, sinh ngày 11.02.1999
Trú tại: Đông Phương Danh, Đập Đá, An Nhơn, Bình Định.
Án phạt 9 tháng tù, theo Bản án hình sự sơ thẩm số 11/2015/HSST ngày 11/12/2015 của Tòa án nhân dân thị xã An Nhơn.
Ngày 14/01/2016, Tòa án nhân dân TX An Nhơn ra Quyết định thi hành án phạt tù. Bị án Lưu có đơn xin hoãn thi hành án.Ngày 25.01.2016, Chánh án Tòa án nhân dân thị xã An Nhơn có Quyết định số 52/2016/QĐ-CA cho bị án hoãn chấp hành hình phạt tù 01 tháng với lý do là lao động chính, duy nhất trong gia đình (bị án đang sống chung cùng cha mẹ trong độ tuổi lao động, mẹ đang bị ốm cần người chăm sóc).
+ Bị án Nguyễn Thanh Hùng, sinh năm 1974.
Trú tại: Thôn Tịnh Hòa, xã Nhơn Hạnh, thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định.
Án phạt 9 tháng tù theo bản án Hình sự sơ thẩm số 73/2015/HSST của Tòa án nhân dân thị xã An Nhơn.
Ngày 02/01/2015, Tòa án nhân dân TX An Nhơn ra Quyết định thi hành án phạt tù. Bị án Hùng có đơn xin hoãn thi hành án. Ngày 06/11/2015, Tòa án nhân dân thị xã An Nhơn ban hành Quyết định số 01/2015/QĐ-CA cho bị án được hoãn chấp hành hình phạt tù 04 tháng với lý do bị án là lao động chính, duy nhất trong gia đình (Bị án có vợ và con trong độ tuổi lao động, vợ ốm đau, con đi học Cao đẳng nghề không lao động được).- Vấn đề cần rút kinh nghiệm:
+ Đối với trường hợp được hoãn chấp hành án phạt tù với lý do là lao động duy nhất, Khoản c, tiểu mục 7.1 Nghị quyết 01/2007/HĐTP vàKhoản h, tiểu mục 1.3Nghị quyết 02/2007/HĐTP Tòa án nhân dân Tối cao quy định: phải “là người bị kết án tù không phải về tội xâm phạm an ninh quốc gia hoặc các tội khác là tội rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiệm trọng và là người duy nhất trong gia đình đang lao động có thu nhập và nếu bắt họ đi chấp hành hình phạt tù thì gia đình họ sẽ gặp khó khăn đặc biệt (như không có nguồn thu nhập nào khác, không có ai chăm nom, nuôi dưỡng... những người thân thích của họ trong gia đình mà không có khả năng lao động)và phải có “xác nhận của chính quyền địa phương nơi người bị kết án thường trú”.
Bị án Trịnh thị Trinh Tú bị kết án theo khoản 2 Điều 194 của Bộ luật Hình sự, thuộc loại tội rất nghiêm trọng; bị án Nguyễn Thành Lưu là người chưa thành niên, sống chung với bố mẹ đang trong độ tuổi lao động, bị án Lê Thanh Hùng có vợ và con đang trong độ tuổi lao động. Hồ sơ đề nghị hoãn của hai bị án chưa thể hiện được họ là “lao động duy nhất trong gia đình có thu nhập” và tình trạng “khó khăn đặc biệt” của gia đình bị án (thu nhập, mức độ bệnh tật, khả năng không lao động được của các lao động khác trong gia đình). Mặt khác, xác nhận hoàn cảnh đề nghị hoãn chấp hành án của các bị án Tú, Lưu chỉ có xác nhận của Công an Phường, chưa có xác nhận của chính quyền địa phương (Ủy ban nhân dân) nơi bị án thường trú. Việc Tòa án nhân dân thành phố Quy Nhơn, thị xã An Nhơn cho bị án Trịnh Thị Trinh Tú, Nguyễn Thành Lưu, Lê Thanh Hùng được hoãn chấp hành án là trái pháp luật. Viện KSND thành phố Quy Nhơn đã ban hành kháng nghị, yêu cầu Toà án nhân dân TP Quy Nhơn hủy bỏ Quyết định hoãn chấp hành hình phạt tù đối với bị án Tú và được Tòa án chấp nhận.
2. Việc hoãn thi hành án đối với các trường hợp quy định tại tiểu mục 7.2, mục 7 Nghị Quyết 01/2007/HĐTP Tòa án nhân dân Tối cao:
- Trường hợp:
Bị án Phan Tấn Đạt, sinh năm 1993
Trú tại: Thôn Long Hòa, xã An Hòa, huyện An Lão, tỉnh Bình Định
Án phạt 3 tháng tù về tội “cố ý gây thương tích” theo bản án Hình sự sơ thẩm số 01/2016/HSST ngày 04.12.2015 của Tòa án nhân dân huyện An Lão, tỉnh Bình Định.
Ngày 04 /12/2015, Tòa án nhân dân huyện An Lão ra Quyết định thi hành án phạt tù. Bị án có đơn xin hoãn chấp hành án. Ngày 06.01.2016, Tòa án nhân dân huyện An Lão có Quyết định số 01/2016/QĐ-CA cho bị án Phan Tấn Đạt được hoãn chấp hành án 9 tháng, với lý do người bị kết án bị đứt dây chằng chéo trước gối, đang phẫu thuật, điều trị và không đi lại được.
- Vấn đề cần rút kinh nghiệm:
Tiểu mục 7.2 Nghị quyết 01/2007/HĐTP của Tòa án nhân dân Tối cao quy định: “Toà án cũng có thể cho người bị xử phạt tù thuộc một trong các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 61 của BLHS(1999) mà không thuộc một trong các trường hợp được hướng dẫn tại tiểu mục 7.1 mục 7, được hoãn chấp hành hình phạt tù, nhưng phải xem xét rất chặt chẽ”.
Bị án Phan Tấn Đạt bị đứt dây chằng rách sụn chéo gối trước. Đã được Bệnh viện Phong - Da Liễu TW Quy Hòa mổ nội soi tái tạo dây chằng chéo trước và sụn khớp. Xuất viện vào ngày 19.12.2015 (trước khi có quyết định hoãn vào ngày 13.01.2016). Theo quy định pháp luật thì không thuộc trường hợp bệnh nặng. Tuy nhiên, vì mới phẫu thuật, bệnh nhân còn khó khăn trong đi lại nên được Tòa cho hoãn chấp hành án. Đối với trường hợp này, cần phải xem xét chặt chẽ. Lẽ ra phải có kết quả khám bệnh của Bệnh viện cấp tỉnh về sức khỏe của bị án tại thời điểm xin hoãn; xác minh y khoa đối với tình hình diễn biến bệnh, thời gian hồi phục sau phẫu thuật và thực tế sức khỏe của bệnh nhân để có cơ sở cho việc hoãn và quyết định thời hạn hoãn. Tòa án nhân dân huyện An Lão căn cứ vào giấy ra viện, chứng nhận có phẫu thuật và bản hướng dẫn luyện tập, hồi phục thể lực sau phẫu thuật để quyết định thời hạn cho bị án hoãn 9 tháng với lý do bị án đang phẫu thuật, đang điều trị là chưa chặt chẽ.
3. Về thời hạn cho hoãn thi hành án đối với các trường hợp mang thai, nuôi con dưới 36 tháng tuổi và lao động chính duy nhất:
- Trường hợp:
+ Bị án Đào Thị Thái Hoa, sinh năm: 1991
Trú tại: Thạnh Xuân, Hoài Hương, Hoài Nhơn, Bình Định.
Án phạt 03 tháng tù theo Bản án HSPT số 09/2016/HSPT ngày 19.01.2016 của Tòa án nhân dân tỉnh Bình Định.
Ngày 26/01/2016, Tòa án nhân dân huyện Hoài Nhơn ra Quyết định thi hành án phạt tù. Ngày 17.2.2016 có Quyết định số 01/QĐ- CA cho bị án Hoa được hoãn chấp hành án từ ngày 17.02.2016 cho đến khi con đủ 36 tháng tuổi. Lý do hoãn: nuôi con dưới 36 tháng tuổi.
+ Bị án Nguyễn Trương Quốc Thạo, sinh năm 1989
Trú tại: An Hòa, An Lão, Bình Định.
Án phạt 12 tháng theo Bản án Hình sự sơ thẩm số 01/2015/HSST ngày 04.12.2015 của Tòa án nhân dân huyện An Lão.
Ngày 06/01/2016, Tòa án nhân dân huyện An Lão ra Quyết định thi hành án phạt tù. Ngày 13.01.2016, có Quyết định số 02/QĐ-CA cho bị án Thạo được hoãn chấp hành án 12 tháng với lý do là lao động duy nhất (vợ vừa sinh con, chưa lao động được).
- Vấn đề cần trao đổi:
+ Mặc dù pháp luật quy định người bị xử phạt là phụ nữ có thai hoặc đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi được hoãn chấp hành hình phạt tù cho đến khi con đủ 36 tháng tuổi. Tuy nhiên, thời hạn cho hoãn một lần kéo dài đến 3 năm sẽ khó theo dõi sự thay đổi trong suốt quá trình hoãn của bị án (ví dụ như họ không còn mang thai hoặc con đã chết hay giao cho người khác nuôi dưỡng). Do đó, cần phối hợp, thống nhất với Tòa án cùng cấp về thời hạn được hoãn trong mỗi lần xét quyết định, tối đa nên là 1 năm, hết hạn tiếp tục làm thủ tục khác để xem xét nếu lý do hoãn vẫn còn (nuôi con đủ 36 tháng tuổi).
+ Trường hợp người bị kết án là lao động duy nhất trong thời gian vợ sinh và nuôi con nhỏ, thời hạn được hoãn trong một lần xét quyết định tối đa nên là 06 tháng (tương tự như thời gian đối với phụ nữ nghỉ thai sản theo quy định tại Điều 157 Bộ luật lao động năm 2012). Hết thời hạn hoãn, tiếp tục xác minh, nếu hoàn cảnh gia đình họ vẫn gặp khó khăn đặc biệt và đủ các điều kiện khác thì mới đề nghị cho hoãn tiếp.
4. Viện kiểm sát chưa kiểm sát chặt chẽ nên không phát hiện được số bị án tại ngoại chưa chấp hành án và vi phạm của Tòa án trong việc hoãn thi hành án:
Trường hợp hoãn chấp hành án của bị án Nguyễn Thành Lưu và Nguyễn Thanh Hùng (An Nhơn) được Phòng 8 phát hiện qua quá trình kiểm sát hồ sơ bị án đi thi hành án tại Trại tạm giam Công an tỉnh Bình Định. Viện kiểm sát thị xã An Nhơn chưa kiểm sát chặt chẽ số bị án tại ngoại nên khi Tòa án cho hoãn chấp hành án không có báo cáo về Viện KSND tỉnh (số liệu báo cáo tổng hợp, thống kê các tháng 11,12/2015 và 01, 02/2016 của đơn vị về Văn phòng và Phòng 8 đều không thể hiện 02 trường hợp này) . Do đó, không phát hiện và có kháng nghị, kiến nghị kịp thời đối với các vi phạm của Tòa .
5. Việc gửi hồ sơ kiểm sát việc hoãn chấp hành án về Viện KSND tỉnh Bình Định ( Phòng 8) theo quy định:
Một số đơn vị cấp huyện thực hiện chưa nghiêm túc Hướng dẫn số 127/VKS-P8 ngày 27.01.2016 của viện KSND tỉnh Bình Định. Đến nay, các hồ sơ hoãn chấp hành án của các bị án Đào Thị Thái Hoa (Hoài Nhơn), Mộc Ngọc Bửu (Vân Canh) và Nguyễn Thị Thu Nguyệt ( Phù Cát)vẫn chưa được các đơn vị gửi về Phòng 8; hồ sơ kiểm sát còn sơ sài, chưa đầy đủ (hồ sơ bị án Trịnh thị Trinh Tú (Quy Nhơn), Lê Phước Chiến (Hoài Ân) thiếu Quyết định Thi hành án, hồ sơ bị án Nguyễn Thành Lưu (An Nhơn) không có bản sao hộ khẩu gia đình…).
Phương Thảo
