Qua công tác kiểm sát xét xử phúc thẩm các vụ, việc dân sự; Phòng 9 Viện KSND tỉnh Bình Định thông báo rút kinh nghiệm vụ án: “Tranh chấp quyền sử dụng đất” bị Tòa án cấp phúc thẩm hủy do vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng và nội dung.

Nội dung vụ án như sau:

 

Thửa đất số 81, tờ bản đồ số 19, diện tích 2.016m2, trong đó 200m2 đất ở, 1.816m2 đất vườn Khu phố Giao Hội 1, phường Hoài Tân, TX.Hoài Nhơn, BĐ được cấp Giấy chứng nhận QSD đất số 01490 ngày 02/6/1997 cho ông Phan Vọng. Hiện tại thửa đất bị ông Phan Văn Quang chiếm một phần sử dụng xây dựng nhà ở, chuồng heo, chuồng bò, nhà vệ sinh và trồng 04 cây dừa. Ông Phan Vọng khởi kiện yêu cầu Tòa án giải quyết, buộc ông Phan Văn Quang phải dỡ dọn nhà, chuồng heo, chuồng bò, nhà vệ sinh và 04 cây dừa trả lại phần đất đã lấn chiếm cho hộ gia đình ông sử dụng.

 

Ông Phan Văn Quang cho rằng phần đất ông đang sử dụng là của ông, bà nội ông để lại cho cha ông. Từ năm 2003, cha ông đã sử dụng và xây dựng nhà. Do đó, ông Quang không đồng ý yêu cầu khởi kiện của ông Phan Vọng.

 

Bản án dân sự sơ thẩm số 164/2020/DS-ST ngày 31/8/2020 của Tòa án nhân dân thị xã Hoài Nhơn tuyên xử:

 

1. Buộc ông Phan Văn Quang phải trả lại cho hộ ông Phan Vọng phần đất có diện tích 376,5m2 đất vườn thuộc thửa đất số 81, tờ bản đồ số 19 tại khu phố Giao Hội 1, phường Hoài Tân, thị xã Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định, (có giới cận kèm theo).

 

2. Giao ông Phan Văn Quang được trọn quyền sử dụng phần đất có diện tích 300m2 đất vườn thuộc thửa đất số 81, tờ bản đồ số 19 tại khu phố Giao Hội 1, phường Hoài Tân, thị xã Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định và ông Phan Văn Quang phải thối lại cho hộ ông Phan Vọng 14.400.000đ (Mười bốn triệu bốn trăm ngàn đồng), (có giới cận kèm theo)

 

3. Không chấp nhận yêu cầu của nguyên đơn về việc ông Phan Văn Quang phải dỡ dọn nhà, chuồng heo, chuồng bò, nhà vệ sinh và 04 cây dừa.

 

Ngoài ra Bản án còn tuyên về án phí dân sự sơ thẩm, quyền kháng cáo.

 

Trong hạn luật định, ngày 11/9/2020 bị đơn ông Phan Vọng làm đơn kháng cáo toàn bộ Bản án dân sự sơ thẩm nói trên. Bản án phúc thẩm số 79/2021/DSPT ngày 23/4/2021, Tòa án nhân dân tỉnh Bình Định hủy toàn bộ bản án dân sự sơ thẩm số 164/2020/DS-ST ngày 31/8/2020 của Tòa án nhân dân thị xã Hoài Nhơn để giải quyết lại vụ án.

 

Những vấn đề cần rút kinh nghiệm:

 

- Bỏ sót người tham gia tố tụng

 

Nguyên đơn ông Phan Vọng yêu cầu bị đơn ông Phan Văn Quang trả lại phần diện tích đất đã lấn chiếm của ông. Diện tích ông Vọng, ông Quang đang sử dụng và liên quan đến phần đất tranh chấp có phần diện tích đất do UBND xã Hoài Tân (nay là UBND phường Hoài Tân) quản lý nhưng cấp sơ thẩm không đưa UBND phường Hoài Tân vào tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong vụ án là vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng.

 

Ngày 09/10/2018, bà Phan Thị Văn – người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan làm Giấy ủy quyền cho ông Phan Vọng tham gia tố tụng trong quá trình giải quyết vụ án. Ngày 01/11/2019, bà Phan Thị Văn chết theo trích lục khai tử ngày 11/11/2019 của UBND xã Hoài Thanh Tây, huyện Hoài Nhơn trước thời điểm Tòa án cấp sơ thẩm tiến hành xét xử vụ án, nhưng Tòa án cấp sơ thẩm không đưa những người kế thừa quyền, nghĩa vụ tố tụng của bà Văn vào tham gia tố tụng.

 

- Thu thập chứng cứ chưa đầy đủ

 

Tại bản đồ đo đạc thực tế diện tích đất tranh chấp ngày 03/10/2019 không thể hiện rõ diện tích đất sử dụng thực tế của hộ ông Phan Văn Quang là bao nhiêu, tứ cận như thế nào. Hai sơ đồ thửa đất tranh chấp (BL 61, 68) có sự khác nhau về diện tích đất tranh chấp, ranh giới giữa diện tích đất thuê chưa được xác định làm rõ.

 

Qua vụ án dân sự nói trên, cán bộ, KSV cần nâng cao trách nhiệm trong việc nghiên cứu hồ sơ và vận dụng đúng quy định của pháp luật nhằm nâng cao chất lượng công tác kiểm sát giải quyết các vụ, việc dân sự tương tự.

 

Mai Thu Hà