Cách đây 55 năm, ngày 26-7-1960, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Lệnh công bố Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân, đánh dấu sự ra đời của một hệ thống cơ quan quan trọng trong bộ máy nhà nước ta. Từ đó, ngày 26-7 đã trở thành Ngày truyền thống của ngành Kiểm sát nhân dân Việt Nam.

Đ/c Nguyễn Hòa Bình - Ủy viên T.Ư Đảng, Viện trưởng Viện KSND tối cao.

 

Trải qua 55 năm xây dựng và trưởng thành, vượt lên muôn vàn khó khăn, thử thách, ngành Kiểm sát nhân dân đã đóng góp to lớn cho sự nghiệp cách mạng của Đảng với những thành tựu nổi bật sau:

 

Một là, tích cực tham gia và đóng góp quan trọng trong đấu tranh phòng, chống vi phạm, tội phạm; bảo vệ cuộc sống thanh bình của nhân dân; tạo môi trường lành mạnh để phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

 

Là một khâu quan trọng trong quá trình tố tụng, hoạt động của ngành Kiểm sát là sự khẳng định kết quả của quá trình điều tra và tạo tiền đề đúng đắn cho quá trình xét xử. Theo tinh thần đó, Viện kiểm sát các cấp luôn phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tiến hành tố tụng, truy tố đúng người, đúng tội hàng chục nghìn vụ án hình sự với hàng trăm nghìn bị can. Trong số đó, có các vụ án tình báo, gián điệp, phản động, xâm phạm an ninh quốc gia; nhiều băng nhóm tội phạm có tổ chức, tội phạm ma túy... đe dọa cuộc sống thanh bình của nhân dân; nhiều vụ án kinh tế, tham nhũng nghiêm trọng, xâm phạm trật tự quản lý kinh tế, tác động tiêu cực đến môi trường đầu tư. Cùng với tiến trình phát triển và hội nhập, bên cạnh những thành tựu kinh tế - xã hội, tình hình vi phạm và tội phạm cũng diễn biến phức tạp; quy mô và tính chất tội phạm ngày càng gia tăng, nghiêm trọng hơn, hậu quả nặng nề hơn. Toàn ngành đã đổi mới tư duy, tổ chức bộ máy và biện pháp công tác, đấu tranh ngày càng hiệu quả đối với các tội phạm, kể cả tội phạm phi truyền thống như: tội phạm công nghệ cao, tội phạm tài chính - chứng khoán, tội phạm môi trường, tội phạm có yếu tố nước ngoài...

 

Phấn đấu cho nền tư pháp tiến bộ, hoạt động thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp đã mở rộng hơn, bắt đầu từ giai đoạn giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và xuyên suốt quá trình tố tụng. Chất lượng công tác kiểm sát ngày càng được nâng cao, gắn với hoạt động điều tra và bảo đảm nguyên tắc tranh tụng. Thông qua các bản cáo trạng, bản luận tội sắc bén, tâm phục, khẩu phục, có tác dụng xử lý nghiêm minh, đúng người, đúng tội, cũng như răn đe, phòng ngừa tội phạm. Qua đó, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, bảo vệ cuộc sống thanh bình của nhân dân, tạo lập môi trường đầu tư an toàn, hấp dẫn.

 

Hai là, ngành Kiểm sát luôn đề cao trách nhiệm, thực hiện tốt hơn trọng trách bảo vệ quyền con người, quyền công dân, quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân.

 

Xuyên suốt các hoạt động, từ tham gia xây dựng thể chế, chỉ đạo điều hành đến thực thi pháp luật, cán bộ, công chức toàn ngành luôn quán triệt tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh: ngành Kiểm sát của nhân dân, dựa vào nhân dân và phục vụ nhân dân; Quán triệt quan điểm cải cách tư pháp về: xây dựng nền tư pháp công bằng, dân chủ, nghiêm minh. Những nguyên tắc Hiến định về tôn trọng, bảo vệ quyền con người, quyền công dân đã được tổ chức thực hiện nghiêm túc.

 

Trong đấu tranh phòng, chống tội phạm, toàn ngành tuân thủ nghiêm ngặt tinh thần và nội dung của Hiến pháp mới. Tiến hành kiểm sát chặt chẽ các hoạt động tư pháp, thận trọng trong việc phê chuẩn, ban hành các quyết định tố tụng, nhất là các quyết định liên quan đến việc hạn chế quyền con người, quyền công dân. Chống bỏ lọt tội phạm, chống làm oan người vô tội là hai yêu cầu có vị trí ngang nhau và đang được thực hiện ngày càng tốt hơn, triệt để hơn. Nhiều vụ án oan, sai, vi phạm pháp luật đã được ngành Kiểm sát phát hiện, kháng nghị, kiến nghị khắc phục sai sót, xử lý nghiêm minh vi phạm, trả lại tự do và danh dự cho người bị oan, được dư luận đánh giá cao, nhân dân đồng tình ủng hộ.

 

Công tác kiểm sát giải quyết các vụ án, vụ việc dân sự, hành chính và các lĩnh vực phi hình sự khác có nhiều tiến bộ. Ngành Kiểm sát chủ động triển khai thực hiện tốt những nhiệm vụ do Quốc hội giao thêm, góp phần thiết lập kỷ cương, kỷ luật, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân, bảo vệ pháp chế XHCN, bảo đảm pháp luật được thực thi nghiêm minh và thống nhất.

 

Ba là, thực thi nhiệm vụ kiểm sát và đấu tranh với các hành vi xâm phạm hoạt động tư pháp, ngành Kiểm sát đã góp phần bảo đảm cho hoạt động tư pháp tuân thủ pháp luật, xây dựng các cơ quan tư pháp trong sạch, vững mạnh.

 

Thực hiện trọng trách được giao, suốt 55 năm qua, ngành Kiểm sát nhân dân luôn quán triệt tinh thần thượng tôn Hiến pháp và pháp luật. Bảo vệ pháp luật, dựa vào pháp luật và tuân thủ pháp luật trở thành phẩm chất của Kiểm sát viên và là đặc trưng tiêu biểu của ngành Kiểm sát. Thông qua công tác kiểm sát, đã nắm bắt ngày càng đầy đủ tình hình vi phạm trong lĩnh vực tư pháp, thẳng thắn chỉ ra nhiều sai phạm trong quá trình giải quyết vụ án; kịp thời kháng nghị, kiến nghị sửa chữa, khắc phục; yêu cầu các cơ quan có thẩm quyền đề cao kỷ cương, kỷ luật, áp dụng các biện pháp phòng ngừa vi phạm. Hoạt động của Cơ quan điều tra Viện Kiểm sát nhân dân tối cao được tăng cường, có trọng tâm, trọng điểm, tập trung vào những hành vi xâm phạm hoạt động tư pháp nghiêm trọng, làm sai lệch các kết quả tố tụng, gây bức xúc trong công luận. Số lượng các vụ án xâm phạm hoạt động tư pháp được phát hiện, xử lý tăng so với những năm trước, trong đó có nhiều vụ tham nhũng trong hoạt động tư pháp. Cán bộ tư pháp vi phạm pháp luật đều đã bị xử lý nghiêm minh, bình đẳng, qua đó, loại bỏ khỏi đội ngũ những cán bộ thoái hóa, biến chất, góp phần xây dựng cơ quan tư pháp ngày càng trong sạch, vững mạnh, củng cố niềm tin của nhân dân vào công lý.

 

Bốn là, công tác xây dựng Đảng, xây dựng ngành đạt được nhiều thành tựu to lớn. Qua hoạt động thực tiễn, ngành Kiểm sát nhân dân đã không ngừng lớn mạnh về mọi mặt.

 

Trải qua hơn nửa thế kỷ phát triển, đến nay, bộ máy tổ chức của ngành Kiểm sát nhân dân đã được hình thành theo bốn cấp kiểm sát. Cấp kiểm sát cơ sở được ưu tiên tăng cường nhiều nguồn lực để bảo đảm giải quyết tốt nhất phần lớn các vụ án trên toàn quốc. Cấp kiểm sát tối cao được bố trí chuyên sâu, tập hợp những chuyên gia hàng đầu để đảm đương vị trí là cơ quan lãnh đạo tập trung thống nhất trong toàn ngành.

 

Đội ngũ của ngành từ những ngày đầu thành lập chỉ có 847 đồng chí, chủ yếu từ nguồn cán bộ làm công tác Đảng, công tác đoàn thể, bộ đội chuyển ngành, với tỷ lệ cán bộ có trình độ đại học, cao đẳng chiếm 0,3%. Đến nay, toàn ngành đã có hơn 15.000 cán bộ được đào tạo chính quy, tâm huyết với sự nghiệp. 100% số kiểm sát viên đạt trình độ đại học và ngày càng có nhiều Tiến sĩ, Thạc sĩ.

 

Trải qua phấn đấu, rèn luyện, tích cực tham gia các cuộc vận động xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh; cuộc vận động học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, đội ngũ kiểm sát viên không ngừng trưởng thành "vững về chính trị, giỏi về nghiệp vụ, tinh thông về pháp luật, công tâm và bản lĩnh, kỷ cương và trách nhiệm". Thông qua hoạt động thực tiễn, đã tích lũy được nhiều kinh nghiệm hơn, bản lĩnh, tự tin hơn khi thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp, sẵn sàng đảm nhận và hoàn thành tốt những nhiệm vụ khó khăn, phức tạp của thời kỳ đổi mới và hội nhập.

 

Công tác đào tạo và bồi dưỡng nghiệp vụ được đổi mới và tăng cường. Hình thức đào tạo phong phú, toàn diện; kết hợp giữa đào tạo trong nước với đào tạo ngoài nước; giữa đào tạo tập trung, chính quy với tự đào tạo tại đơn vị công tác thông qua từng vụ án cụ thể. Các cơ sở đào tạo của ngành được nâng cấp và đầu tư. Việc thành lập Trường đại học Kiểm sát Hà Nội là bước đột phá trong sự nghiệp đào tạo của ngành, đáp ứng niềm mong đợi của nhiều thế hệ kiểm sát viên, mở ra triển vọng đào tạo nguồn cán bộ có chất lượng cao trong tương lai.

 

Với sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, các nguồn lực bảo đảm cho hoạt động của ngành đã được tăng cường đáng kể, từng bước đáp ứng được yêu cầu. Đến nay đã cơ bản hoàn thành việc xây dựng trụ sở cho Viện kiểm sát các cấp; trang bị và mở rộng ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, chỉ đạo, điều hành và hoạt động nghiệp vụ. Việc đổi mới trang phục đã làm thay đổi diện mạo của ngành, góp phần nâng cao vị thế cho kiểm sát viên khi thi hành công vụ, tạo hình ảnh tin cậy trong lòng nhân dân.

 

Những thành tựu ngành Kiểm sát nhân dân đạt được trong 55 năm qua là kết quả phấn đấu không ngừng của nhiều thế hệ cán bộ, kiểm sát viên dưới sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, với sự phối hợp chặt chẽ của các bộ, ban, ngành, đoàn thể ở trung ương và địa phương, sự tin tưởng, ủng hộ của nhân dân. Cũng trong quá trình đó, ngành Kiểm sát đã tích lũy và đúc rút được nhiều bài học quý báu, hun đúc nên những truyền thống tốt đẹp mà đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định. Đó là truyền thống: "Nghiêm chỉnh tuân thủ pháp luật, kiên quyết tấn công tội phạm, bản lĩnh thực thi công lý, tận tâm bảo vệ nhân dân". Đây cũng chính là nhiệm vụ, là yêu cầu của Đảng, của nhân dân giao cho ngành Kiểm sát.

 

Nhiệm vụ đặt ra cho ngành Kiểm sát trong thời gian tới rất to lớn và nặng nề. Để hoàn thành tốt trọng trách được giao, đòi hỏi toàn ngành phải nỗ lực nhiều hơn nữa, trách nhiệm hơn nữa, phát huy những thành tích đã đạt được, triệt để khắc phục những hạn chế, tồn tại. Tích cực triển khai thi hành Hiến pháp năm 2013, đưa những nguyên tắc tư pháp tiến bộ đã được Hiến định vào các Dự án Luật mà ngành Kiểm sát được Quốc hội phân công chủ trì hoặc tham gia soạn thảo; Tổ chức đấu tranh phòng, chống vi phạm và tội phạm theo tinh thần mới của Hiến pháp, kiên quyết tiến công tội phạm, đồng thời, tôn trọng, bảo đảm các quyền con người, quyền công dân; Tiếp tục đẩy mạnh cuộc vận động xây dựng Đảng, xây dựng ngành, kiện toàn bộ máy tinh gọn, hiệu quả, chuyên nghiệp, xây dựng đội ngũ cán bộ, kiểm sát viên có kiến thức pháp luật và trình độ chuyên môn vững chắc, có trách nhiệm và bản lĩnh bảo vệ pháp luật.

 

Phát huy truyền thống vẻ vang trong 55 năm xây dựng và phát triển, ngành Kiểm sát nhân dân nguyện đoàn kết một lòng, đồng tâm hiệp lực, đổi mới toàn diện, hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ được giao, kế tục sự nghiệp của các thế hệ cán bộ kiểm sát đi trước. Mãi mãi xứng đáng với niềm tin yêu của Đảng, Nhà nước và nhân dân.

PGS,TS Nguyễn Hòa Bình

Ủy viên Trung ương Đảng, Viện trưởng Viện KSND tối cao