Luật Tư pháp người chưa thành niên, gồm 10 chương, 179 điều, với mục đích thể chế hóa chính sách của Đảng về hệ thống tư pháp thân thiện và bảo vệ trẻ em và thực hiện các công ước của Liên hợp quốc về trẻ em mà Việt Nam là thành viên. Bên cạnh thời điểm có hiệu lực của luật từ ngày 01/01/2026, Luật tư pháp người chưa thành niên có những quy định có lợi cho người phạm tội có hiệu lực kể từ ngày được công bố (02/12/2024). Để chính sách nhân đạo đó sớm đưa vào thực tiễn, Viện KSND huyện Phù Cát đã chủ động quán triệt các quy định của luật này tại đơn vị, đặc biệt chú trọng đến những “điểm mới có lợi, quy định tại chương VI của Luật này được áp dụng kể từ ngày Luật này được công bố” – (khoản 2 Điều 179 Luật Tư pháp người chưa thành niên). Trong đó tập trung vào 2 quy định mới có tác động lớn gồm: việc áp dụng hình phạt tù có thời hạn theo quy định tại Điều 119 Luật tư pháp người chưa thành niên và việc áp dụng thời gian thử thách cho án treo theo Điều 124 Luật tư pháp người chưa thành niên.Việc triển khai ứng dụng nhanh chóng là một bước tiến mới khi vừa đề cao tính nhân văn nhưng vẫn bảo đảm nghiêm minh trong công tác phòng, chống tội phạm ở người chưa thành niên

Trên cơ sở nội dung được quán triệt và chỉ đạo quyết liệt của lãnh đạo Viện đối với các bộ phận nghiệp vụ. Đến nay, trong quá trình giải quyết án hình sự, đơn vị luôn rà soát và xác định những vụ án có người phạm tội là người dưới 18 tuổi khi xét xử phải được áp dụng đúng quy định vào thực tiễn.

 

Cuộc họp quán triệt Luật tư pháp người chưa thành niên tại Viện KSND huyện Phù Cát

Theo đó, ngày 21/5/2025 Viện KSND huyện Phù Cát phối hợp với Tòa án nhân dân cùng cấp mở phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án Trần Minh T và Nguyễn C, bị xét xử về tội: “Tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy” theo quy định tại khoản 2 Điều 255 Bộ luật Hình sự. Trong vụ án, bị cáo Nguyễn C thời điểm phạm tội là người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi. Qua diễn biến tại phiên toà và đặc điểm nhân thân của bị cáo, đại diện Viện kiểm sát đã đề nghị và được hội đồng xét xử chấp nhận vận dụng những quy định mới có lợi trong việc áp dụng hình phạt cho người phạm tội theo đúng quy định tại khoản 2 Điều 179 và khoản 1 Điều 119 Luật tư pháp người chưa thành niên áp dụng không quá ba phần năm mức phạt tù mà điều luật của Bộ luật Hình sự quy định. Qua đó, Hội đồng xét xử đã tuyên phạt bị cáo Nguyễn C 04 năm 08 tháng tù theo đúng tội danh bị truy tố.

 

Quang cảnh phiên toà

Bên cạnh đó, bộ phận công tác Thi hành án hình sự tại đơn vị đã nhanh chóng rà soát và phát hiện 02 trường hợp người chưa thành niên phạm tội bị tuyên án treo có thời gian thử thách quá 03 năm. Lãnh đạo viện đã kịp thời trao đổi đối với các cơ quan có liên quan để thực hiện đúng quy định tại khoản 6 Điều 179 Luật Tư pháp người chưa thành niên, sớm quyết định rút ngắn thời gian thử thách về mức phù hợp để đảm bảo quyền lợi của người chưa thành niên bị xử phạt tù nhưng cho hưởng án treo trước ngày Luật này được công bố.

Thông qua thực tiễn vận dụng nêu trên, Viện KSND huyện Phù Cát không chỉ thể hiện sự cập nhật nhanh chóng pháp luật mới ban hành, mà còn khẳng định rõ trách nhiệm của ngành Kiểm sát trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người chưa thành niên, giúp lan tỏa tinh thần cải cách tư pháp trong thực tiễn công tác ngành Kiểm sát phù hợp với bối cảnh hệ thống pháp luật ngày càng hướng tới tính nhân văn và các chuẩn mực quốc tế./.

Văn Thanh