Trong những năm gần đây, các tội phạm về ma túy trên địa bàn thành phố Quy Nhơn gia tăng một cách nhanh chóng cả về số lượng, quy mô cũng như tính chất phức tạp. Đồng thời, tỉ lệ người sử dụng ma túy gây ra các loại tội phạm khác cũng có chiều hướng gia tăng theo. Điều này gây hoang mang, lo lắng trong dư luận, bức xúc trong quần chúng nhân dân. Bên cạnh việc tăng cường phát hiện, xử lý loại tội phạm này thì công tác phòng ngừa cũng hết sức quan trọng và cấp bách. Một trong những biện pháp phòng ngừa có hiệu quả chính là công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật trong quần chúng nhân dân.
Nhận thức được tính cấp thiết của việc phòng chống các tội phạm về ma túy tại địa phương và nhiệm vụ chính trị của đơn vị, Viện KSND thành phố Quy Nhơn đặt ra kế hoạch trong năm 2019 cần chú trọng công tác tuyên truyền nhằm góp phần nâng cao nhận thức trong nhân dân, đặc biệt là tầng lớp thanh thiếu niên về tác hại của ma túy cũng như tính trái pháp luật hình sự của các tội phạm về ma túy.
Phiên tòa giả định tại UBND P. Nhơn Bình ngày 29/6/2019.
Mở đầu cho kế hoạch, vào tháng 3 năm 2019, Viện KSND thành phố Quy Nhơn đã phối hợp cùng Đồn Biên phòng cửa khẩu Cảng Quy Nhơn tổ chức buổi tọa đàm, giao lưu với chủ đề phòng chống các tội phạm biên giới biển, đặc biệt là các tội phạm về ma túy nhằm tăng cường, nâng cao hiệu quả trong công tác phối hợp bắt quả tang, tạm giữ, gia hạn tạm giữ, điều tra, khởi tố ban đầu đúng pháp luật.
Tiếp đó, trong tháng 5 và tháng 6 năm 2019, Viện KSND thành phố Quy Nhơn đã phối hợp với Đảng ủy, Ủy ban nhân dân, Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc, Đoàn thanh niên của tất cả các phường trên địa bàn TP. Quy Nhơn tổ chức các phiên tòa giả định với chủ đề “Phòng chống ma túy trong thanh thiếu niên”. Mặc dù với khối lượng công việc khá lớn nhưng với phương châm quyết tâm đẩy mạnh, đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền pháp luật, đưa pháp luật vào đời sống nhân dân, Viện KSND thành phố Quy Nhơn đã tổ chức tổng cộng 03 phiên tòa giả định tại các phường Quang Trung, Ghềnh Ráng và Nhơn Bình. Các phiên tòa đều diễn ra thành công tốt đẹp, nhận được sự hoan nghênh, đánh giá cao của chính quyền địa phương, thu hút được đông đảo bà con nhân dân, các bạn đoàn viên, học sinh, thanh thiếu niên tham gia. Tất cả các phiên tòa đều có sự quan tâm tham dự của đại diện Lãnh đạo các đơn vị địa phương (các Phường thuộc các Cụm thi đua), Thành đoàn Quy Nhơn, Viện KSND thành phố Quy Nhơn.
Mỗi phiên tòa là một kịch bản khác nhau, với các diễn viên không chuyên đến từ chính các đơn vị phối hợp góp phần tạo nên sự mới mẻ, tăng tính phối hợp, sôi nổi, tránh sự đơn điệu, nhàm chán, lặp đi lặp lại. Nội dung các phiên tòa đảm bảo xoay quanh chủ đề phòng chống ma túy: lấy nội dung từ những vụ án về ma túy có thật đã được đưa ra xét xử, trong đó có bị cáo là người chưa thành niên. Từng phiên tòa đều có sự đầu tư, tập luyện nghiêm túc, trau chuốt kịch bản cả về nội dung và hình thức, đảm bảo tuân thủ đúng các quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự và Bộ luật Hình sự vừa có tính lôi cuốn, ngắn gọn dễ hiểu vừa phải mang tính tuyên truyền các quy định của pháp luật về ma túy. Do đó, các phiên tòa đều thu hút được sự quan tâm theo dõi của khán giả.
Hiệu quả mỗi phiên tòa được minh chứng qua phần giao lưu, trả lời câu hỏi của khán giả trong thời gian chờ “Nghị án”. Người xem, đặc biệt các bạn trẻ đã nắm được gần như toàn bộ nội dung chính của vụ án, tên tuổi từng bị cáo, khung hình phạt của Viện kiểm sát và Luật sư đề nghị đối với từng bị cáo, loại ma túy do các bị cáo mua bán, tàng trữ, sử dụng, … thậm chí cả khối lượng và địa điểm cất giấu ma túy của các bị cáo. Có phiên tòa bà con đứng bên ngoài Ủy ban phường say sưa theo dõi phần tranh luận đối đáp của Kiểm sát viên và Luật sư. Đây chính là động lực, niềm cổ vũ tinh thần rất lớn cho những Kiểm sát viên của Viện KSND thành phố Quy Nhơn khi tổ chức, thực hiện phiên tòa.
Sau mỗi phiên tòa, các bạn đoàn viên thanh niên và bà con nhân dân ít nhiều hiểu thêm được tác hại của ma túy, các hành vi liên quan đến ma túy bị coi là tội phạm theo Bộ luật Hình sự, chế tài xử lý đối với từng loại tội, chế định xử lý đối với người chưa thành niên phạm tội, trách nhiệm của mỗi người trong công tác đấu tranh phòng chống ma túy. Đồng thời, thông qua phiên tòa, bà con hiểu rõ thêm được trình tự thủ tục của một phiên tòa hình sự sơ thẩm, vai trò nhiệm vụ của từng người tiến hành tố tụng, đặc biệt là vai trò vị thế của Kiểm sát viên, Viện kiểm sát trong quá trình điều tra, truy tố và xét xử tại phiên tòa.
Trong tình hình việc xét xử lưu động của Tòa án tạm ngừng như hiện nay, việc tổ chức các phiên tòa giả định là một trong những hình thức tuyên truyền hiệu quả, thiết thực nhất nhằm đưa pháp luật, đặc biệt là về ma túy đến gần hơn, đi vào phạm vi sâu rộng hơn trong quần chúng nhân dân và đoàn viên thanh niên. Bên cạnh công tác chuyên môn nghiệp vụ, công tác tuyên truyền đang được Viện KSND quan tâm, làm sao cho công tác này đảm bảo thực chất hiệu quả tránh phô trương, hình thức. Trong thời gian tới, Viện KSND thành phố Quy Nhơn vừa tiếp tục phát huy những thế mạnh đã đạt được vừa tích cực tìm tòi, đổi mới, sáng tạo những hình thức, những kênh tuyên truyền mới nhằm đáp ứng kịp thời sự phát triển, thay đổi của đời sống xã hội, đảm bảo hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị của đơn vị với cấp ủy địa phương và ngành Kiểm sát nhân dân./.
Trần Tuyền