Thực hiện chức năng kiểm sát hoạt động tư pháp trong việc giải quyết các vụ án tranh chấp về hôn nhân và gia đình, trong các năm 2020, 2021 và 09 tháng đầu năm 2022, Viện kiểm sát nhân dân huyện Tây Sơn nhận thấy: trong những năm gần đây, tình trạng ly hôn trên địa bàn huyện ngày một gia tăng, năm sau cao hơn năm trước.
Theo số liệu thống kê, năm 2020 Toà án nhân dân huyện Tây Sơn thụ lý 340 vụ án ly hôn, năm 2021 là 352 vụ, và 09 tháng đầu năm 2022 con số này là 324 vụ. Đáng chú ý là trong tổng số vụ án tranh chấp về hôn nhân gia đình Tòa án đã thụ lý, giải quyết thì độ tuổi ly hôn rơi vào các cặp vợ chồng trẻ từ có độ tuổi từ 25 - 35 lại tăng dần từng năm: 44,4% - 55% - 56,1%, ở độ tuổi này phần lớn là có con nhỏ, đây là đối tượng dễ bị tổn thương và thiệt thòi nhất khi bố và mẹ ly hôn.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến ly hôn. Qua công tác kiểm sát các vụ án về hôn nhân và gia đình, Viện kiểm sát nhân dân huyện Tây Sơn nhận thấy, nguyên nhân chủ yếu là: do điều kiện kinh tế gia đình, giới trẻ thường yêu nhanh, cưới vội nên chưa tìm hiểu kỹ về nhau, khi lập gia đình chưa chuẩn bị những kiến thức về cách tổ chức cuộc sống cho gia đình mới; việc nhận thức về cuộc sống gia đình, ý nghĩa của hôn nhân còn hời hợt đã khiến các cặp vợ chồng trẻ không đủ bản lĩnh và kỹ năng để vượt qua, giữa họ bắt đầu hình thành các mâu thuẫn. Do tư tưởng lạc hậu, bạo lực gia đình, tệ nạn xã hội, tư tưởng lạc hậu trọng nam khinh nữ, tình trạng bạo lực gia đình, nghiện ngập các tệ nạn xã hội, ghen tuông … gây ra nhiều rạn nứt trong hôn nhân, làm tổn thương nặng nề về tâm lý, thân thể. Do ngoại tình: tác động của mặt trái cơ chế thị trường đã làm cho một bộ phận thanh niên có biểu hiện suy thoái về đạo đức, lối sống, coi nhẹ những giá trị thuần phong mỹ tục, truyền thống gia đình. Công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, tuyên truyền về truyền thống tốt đẹp của dân tộc, về trách nhiệm của bản thân đối với gia đình và xã hội chưa được quan tâm đúng mức. Việc nắm bắt những mâu thuẫn trong nhân dân còn chưa kịp thời. Công tác hòa giải cơ sở hiệu quả chưa cao.
Để nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước, góp phần giảm thiểu tình trạng ly hôn ngày càng gia tăng tại địa bàn huyện, Viện KSND huyện Tây Sơn kiến nghị đồng chí Chủ tịch UBND huyện Tây Sơn các giải pháp phòng ngừa như sau:
- Đề nghị cấp ủy, chính quyền địa phương chỉ đạo các ngành, đoàn thể tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật về Luật Hôn nhân và gia đình, Luật bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em, Luật phòng chống bạo lực gia đình, Luật bình đẳng giới...
- Đẩy mạnh phong trào xây dựng “Gia đình văn hóa”, “Gia đình ấm no, bình đẳng, hạnh phúc và tiến bộ”. Biểu dương, nhân rộng những gia đình văn hóa, đẩy mạnh các hoạt động truyền thông về xây dựng gia đình; giúp đỡ đối với trẻ em trong các gia đình có cha mẹ ly hôn, tạo điều kiện cho các em học tập, vui chơi, ổn định về tâm sinh lý và phát triển toàn diện.
- Nâng cao chất lượng giáo dục trong gia đình, nhà trường và xã hội đối với giới trẻ, trong đó đặc biệt chú trọng việc giáo dục đạo đức, lối sống, nhân cách; tập huấn các kỹ năng theo từng giới, từng lứa tuổi, từng nhóm … giúp họ chuẩn bị tốt về mọi mặt trước khi bước vào cuộc sống vợ chồng.
- Phát triển các mô hình kinh tế, nhân rộng mô hình kinh tế hộ gia đình; làm tốt công tác an sinh xã hội, mở các lớp dạy nghề, tạo việc làm để nhân dân có thu nhập ổn định; tăng cường chỉ đạo công tác phòng, chống các tệ nạn xã hội.
- Xây dựng, hoàn thiện hương ước, quy ước làng, bản, khu dân cư; vận động các gia đình tự nguyện, tự giác, tích cực thực hiện nếp sống văn minh, hương ước, quy ước nơi cư trú, quy chế dân chủ cơ sở; giữ gìn và phát huy văn hóa gia đình và truyền thống tốt đẹp của dòng họ, xây dựng tình làng nghĩa xóm, đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau.
- Tiếp tục chỉ đạo triển khai, thực hiện có hiệu quả Luật hòa giải ở cơ sở; nâng cao năng lực của hòa giải viên, tổ hòa giải; kịp thời nắm bắt những vấn đề phát sinh trong từng gia đình để chủ động kịp thời hòa giải những mâu thuẫn ngay từ khi mới phát sinh.
Việc kiến nghị phòng ngừa nêu trên của Viện KSND huyện Tây Sơn Sơn đối với UBND huyện Tây Sơn nhằm giảm tình trạng mâu thuẫn, bạo lực trong gia đình và giảm số vụ án ly hôn Tòa án phải thụ lý giải quyết, để mỗi gia đình trên địa bàn thực sự là tổ ấm của mỗi người, là tế bào lành mạnh của xã hội, tạo động lực phát triển kinh tế, văn hóa xã hội ở địa phương./.
Nguyễn Thị Mộng Thùy
