Người ta thường nói: “Gia đình là nơi để yêu thương”. Từ lâu, gia đình vốn được xem là tổ ấm của mỗi người, nơi mà mỗi chúng ta luôn cảm thấy được bao bọc, chở che mỗi khi được trở về. Nhưng, cuộc sống không phải lúc nào cũng màu hồng và nhiều gia đình cũng không tránh khỏi đau xót khi bị ám ảnh bởi bạo lực gia đình. Nhắc đến bạo lực gia đình, có thể nói đây là một vấn nạn mang tính toàn cầu, nó để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng, nhất là đối với phụ nữ và trẻ em, làm hạn chế sự tham gia của họ vào cộng đồng, không chỉ gây hậu quả về thể chất, tâm lý cho bản thân phụ nữ, trẻ em, mà còn vi phạm nghiêm trọng đến các quyền của con người.
Trong xã hội hiện nay, bạo lực gia đình diễn ra dưới nhiều hình thức khác nhau như đánh đập, hành hạ, gây thương tích cho nạn nhân, cưỡng hiếp, khủng bố tinh thần, cô lập nạn nhân trước những mối quan hệ gia đình và xã hội, bao vây kinh tế, kiểm soát tiền bạc. Những hành vi bạo lực đó gây ra những tiêu cực về mặt xã hội, dẫn đến sự bất ổn trong gia đình và xã hội. Tuy nhiên, bạo lực gia đình không chỉ là bạo lực giữa vợ chồng với nhau, mà còn là hành vi bạo lực giữa các thành viên khác trong gia đình. Xét trên bình diện giới tính, 90% nạn nhân của bạo lực là nữ giới nhưng cũng có đến 10% nam giới là nạn nhân của các bà vợ. Theo Tiến sĩ Vũ Mạnh Lợi - Trưởng phòng Gia đình của Viện Xã Hội Học: “Các hành vi lạm dụng, cưỡng bức tình dục, lăng mạ, sỉ nhục, ngoại tình... chưa được dân chúng xem là các hình thức bạo lực gia đình và với đa số hành vi bạo lực gia đình chỉ bị lên án khi nó gây hậu quả nghiêm trọng (chết người, bị thương)”.
Rõ ràng, bạo lực gia đình không chỉ là sự ứng xử bằng “nắm đấm” của người chồng đối với vợ, mà đôi khi còn là sự khủng bố tinh thần như lăng mạ hoặc im lặng kiểu “chiến tranh lạnh” với nhau. Thực tế, trong xã hội hiện nay, một điều dễ nhận thấy là bạo lực thể xác thường diễn ra với những gia đình có trình độ học vấn thấp, kinh tế khó khăn, vợ hoặc chồng vướng phải rượu chè cờ bạc. Ngược lại, bạo lực tinh thần thường nảy sinh trong gia đình viên chức trí thức như một "mặt trái của nền kinh tế thị trường".
Nguyên nhân bạo lực gia đình do các tệ nạn xã hội mà người chồng hoặc vợ mắc phải, như nghiện rượu, sa vào cờ bạc, con cái vi phạm pháp luật…, ai cũng dễ thấy tệ nạn xã hội xâm nhập vào gia đình thì thường dẫn đến vợ chồng lục đục, kinh tế khó khăn, suy sụp, mâu thuẫn vợ chồng gay gắt và khi đó, bạo hành đối với vợ con là điều khó tránh khỏi. Nhưng, đi sâu vào vấn đề, “Bất bình đẳng giới“ mới chính là nguyên nhân sâu xa nhất. Lẽ ra, đối với công việc chung trong gia đình, hai vợ chồng phải cùng chung vai gánh vác, nhưng người chồng với thói gia trưởng gần như đứng ngoài cuộc, do đó mà người phụ nữ cùng một lúc đảm đương nhiều việc, nếu không sẽ trở thành nạn nhân của bạo lực gia đình.
Ngoài ra, một động cơ khác làm bùng nổ tình trạng bạo lực gia đình chính là sự cam chịu từ phía nạn nhân, ở đây thường là phía người vợ. Mang nặng lối suy nghĩ cổ hủ “Xấu chàng hổ ai”, nên tuy bị đánh đập, ức hiếp nhưng họ vẫn cứ im lặng, chịu đựng một mình. Tình trạng này kéo dài nhiều năm dẫn đến trầm cảm và rối loạn streess, nhiều trường hợp đã dẫn đến thương tật suốt đời, thậm chí có thể tử vong. Một điều rất thương tâm là, sống trong một gia đình thường xuyên bị bạo lực, nhiều trẻ em lớn lên đã mang theo một nỗi ám ảnh tinh thần về những cách ứng xử thô bạo của bố mẹ với nhau. Chứng kiến được hết sự đau khổ và nỗi khiếp sợ của những đứa trẻ khi phải hứng chịu tình trạng bạo hành gia đình, chúng ta không khỏi bàng hoàng, đau xót. Nhiều đứa trẻ đã nói rằng, chúng sợ nhất là khi phải chứng kiến những hành vi bạo lực của cha mẹ. Nhiều trẻ em có biểu hiện bất thường về tâm lý thì đã hết 25% nguyên nhân là do hệ lụy của nạn bạo lực gia đình. Nên chăng, những người làm cha, làm mẹ hãy giữ cho con em mình có một tuổi thơ trọn vẹn, để các em có thể sống đúng với lứa tuổi của mình, đừng vì lỗi lầm của người lớn gây ra mà làm ảnh hưởng đến tâm lý con trẻ.
Theo thống kê số liệu báo cáo tổng hợp thông tin về gia đình và phòng, chống bạo lực gia đình trên địa bàn tỉnh Bình Định, nếu như năm 2013 xảy ra 318 vụ bạo lực gia đình, thì năm 2014 chỉ còn 158 vụ (giảm 160 vụ). Đây là một dấu hiệu đáng mừng trong công tác phòng chống bạo lực gia đình. Tuy nhiên, để hạn chế tình trạng bạo lực gia đình đòi hỏi phải có sự quan tâm chỉ đạo thường xuyên của các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương, sự phối hợp chặt chẽ của các ban, ngành, đoàn thể, đặc biệt là sự đồng thuận của đông đảo các tầng lớp nhân dân, hơn ai hết là sự cảm thông, chia sẻ của từng thành viên trong gia đình.
Để tiếp tục triển khai và đẩy mạnh công tác gia đình với những nhiệm vụ đã đề ra trong năm 2015, thiết nghĩ chúng ta cần phải đẩy mạnh việc tuyên truyền về bạo lực gia đình trên mọi phương diện. Tổ chức tuyên truyền trên các phương tiện truyền thông đại chúng của địa phương, những nội dung liên quan đến phòng, chống bạo lực gia đình, bình đẳng giới và các giá trị truyền thống văn hóa gia đình; cổ động trực quan bằng các thông điệp về gia đình, về giới, bình đẳng giới qua hệ thống panô, áp phích, băng rôn tại các trục đường chính và khu vực trung tâm các huyện, thị xã, thành phố. Ngoài ra, tổ chức các chương trình văn nghệ, thể thao, các hội thi, tọa đàm, giao lưu, gặp mặt biểu dương gia đình tiêu biểu, sinh hoạt câu lạc bộ….Chú trọng nội dung về sự chia sẻ của nam giới trong xây dựng gia đình, bình đẳng giới, không phân biệt giới tính. Làm tốt công tác tuyên truyền sẽ giúp thay đổi nhận thức, hành vi trong ứng xử về gia đình, từ đó dần xóa bỏ bạo lực gia đình, đề cao truyền thống tốt đẹp của con người, gia đình trên địa bàn tỉnh Bình Định nói riêng và cả nước Việt Nam nói chung.
Cuộc sống ngày càng hiện đại, bên cạnh sự thuận lợi về mặt kinh tế , đời sống vật chất, tinh thần ngày càng được nâng lên, thì một bộ phận giới trẻ cũng đang phải đối diện với căn bệnh “lạnh lùng, vô cảm” với những giá trị truyền thống mẫu mực từ ngàn xưa để lại. Đồng tiền, danh vọng… lăn tròn trên lương tâm và khối óc của nhiều người, khiến họ ngày càng trượt dài trên tham vọng, ích kỷ nhỏ nhen của bản thân mà quên đi biết bao giá trị đạo đức nhân văn, bao nhiêu tình cảm tốt đẹp từ gia đình, vợ chồng, con cái, để rồi khi hối hận nhìn lại thì đã muộn màng. Cuộc sống gia đình hạnh phúc thì ít mà khổ đau thì nhiều, người phụ nữ phải luôn gồng gánh trên vai những nỗi đau quá lớn để vượt qua nghịch cảnh gia đình. Vì thế, phòng chống bạo lực gia đình là một nhiệm vụ quan trọng trong xây dựng gia đình no ấm, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc. Gia đình có hạnh phúc thì xã hội mới vững bền./.
Võ Thị Hồng Trâm
