Bài viết nêu ra thực trạng, nguyên nhân, kinh nghiệm và giải pháp khắc phục tình trạng án hành chính, kinh doanh thương mại, lao động bị Tòa án cấp phúc thẩm hủy, sửa trong thời gian từ năm 2018 đến 2021.

 1. Thực trạng kiểm sát giải quyết án hành chính, kinh doanh thương mại, lao động

Năm 2018 thụ lý là 249 vụ (Sơ thẩm:229 vụ,phúc thẩm: 20 vụ). Đã giải quyết: 175 vụ sơ thẩm; 19 vụ phúc thẩm. Án bị Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng xét xử hủy 01 vụ - KDTM.

Năm 2019 thụ lý là 221 vụ (Sơ thẩm:205 vụ,phúc thẩm: 16 vụ). Đã giải quyết: 126 vụ sơ thẩm; 16 vụ phúc thẩm. Án bị Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng xét xử hủy, sửa 05 vụ (HC: 03 vụ; KDTM: 02 vụ). Trong số án bị hủy, sửa Viện KSND Bình Định có kháng nghị 02 vụ (HC 01 vụ; KDTM: 01 vụ)

Năm 2020 thụ lý là 343 vụ (Sơ thẩm:326 vụ,phúc thẩm: 17 vụ). Đã giải quyết: 186 vụ sơ thẩm; 14 vụ phúc thẩm. Án bị Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng hủy, sửa 08 vụ (HC 05 vụ, KDTM 03 vụ), Trong số án bị hủy, sửa Viện KSND Bình Định có kháng nghị 01 vụ - HC; báo cáo đề nghị kháng nghị 02 vụ - HC.

Năm 2021 thụ lý là 365 vụ (Sơ thẩm:344 vụ; phúc thẩm: 21 vụ). Đã giải quyết: 205 vụ sơ thẩm; 13 vụ phúc thẩm. Án bị Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng xét xử hủy, sửa 03 vụ (HC 02; KDTM 01), Trong số án bị hủy, sửa Viện KSND Bình Định có kháng nghị 01 vụ - HC.

2. Đánh giá án hủy, sửa 

Trong những năm qua, tình hình kiểm sát giải quyết án hành chính, kinh doanh thương mại, lao động Viện KSND tỉnh Bình Định đã đạt nhiều kết quả đáng nghị nhận song số lượng án hủy, sửa tuy chiếm tỷ lệ thấp so với lượng án đơn vị kiểm sát giải quyết nhưng vẫn còn xảy ra (tỷ lệ 1,7 %).

Nguyên nhân dẫn đến bản án, quyết định giải quyết án hành chính, kinh doanh thương mại bị Tòa án cấp trên hủy, sửa nhiều lý do, đối với án hành chính chủ yếu do Tòa án đình chỉ giải quyết vụ án không đúng quy định, bỏ sót người tham gia tố tụng; chưa thu thập đầy đủ tài liệu chứng cứ để làm rõ nội dung vụ án. Án kinh doanh thương mại bị hủy, sửa về nội dung vụ án (quan điểm của các cấp xét xử).

Để đạt được những kết quả trên, Viện KSND tỉnh Bình Định rút ra một số kinh nghiệm, giải pháp khắc phục án hủy, sửa như sau: 

3. Kinh nghiệm, giải pháp khắc phục 

3.1. Kinh nghiệm

Thứ nhất, Lãnh đạo Viện, Kiểm sát viên, và công chức Viện KSND tỉnh Bình Định nghiêm túc triển khai và thực hiện Chỉ thị, Hướng dẫn của Viện KSND tối cao, Viện KSND cấp cao; Chương trình, Kế hoạch về công tác kiểm sát giải quyết án.

Thứ hai, phân công Kiểm sát viênkiểm sát việc tuân theo pháp luật ngay từ khi nhận được thông báo thụ lý của Tòa án. Nhờ vậy, Kiểm sát viên nâng cao trách nhiệm, chủ động trong quá trình kiểm sát việc tuân theo pháp luật của Thẩm phán trong quá trình giải quyết vụ án; nắm được tiến độ và nội dung giải quyết vụ án của Tòa án.

Thứ ba, chủ động phối hợp, trao đổi với Phẩm phán trong quá trình giải quyết án; kịp thời ban hành văn bản yêu cầu Tòa án xác minh, thu thập thêm tài liệu chứng cứ để làm rõ nội dung, tình tiết vụ án.

Thứ tư, quan tâm công tác đào tạo và tự đào tạo tại đơn vị; phân công Kiểm sát viên có kinh nghiệm, chuyên sâu kèm cặp, hướng dẫn trực tiếp Kiểm sát viên mới. Bên cạnh đó, mỗi cán bộ, Kiểm sát viên tích cực học tập nâng cao trình độ, kỹ năng nghiệp vụ để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Thứ năm, tranh thủ tối đa sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy địa phương, sự giám sát của Đoàn Đại biểu Quốc hội, Hội đồng nhân dân, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc các cấp; thiết lập mối quan hệ phối hợp chặt chẽ trong nội bộ Ngành, mối quan hệ với Tòa án, chính quyền địa phương để thực hiện tốt công tác kiểm sát giải quyết án. Năm 2020, Viện KSND tỉnh Bình Định phối hợp với UBND tỉnh tổ chức hội thảo chuyên đề trao đổi, rút kinh nghiệm qua giải quyết các vụ án dân sự, hành chính liên quan đến quản lý đất đai trên địa bàn tỉnh Bình Định trong 5 năm (2015-2019) nhằm nâng cao chất lượng ban hành các quyết định hành chính và xét xử các vụ án dân sự, hành chính liên quan đất đai

Thứ sáu, Viện trưởng Viện KSND các cấp phát huy vai trò, trách nhiệm trong quản lý, chỉ đạo, điều hành. Viện trưởng Viện KSND tỉnh Bình Định chủ động phối hợp, tham mưu Ban Nội chính Tỉnh ủy Bình Định trình Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bình Định ban hành“Chỉ thị về tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo đối với các hoạt động tư pháp và một số nhiệm vụ cải cách tư pháp”; Ban Cán sự Đảng Viện KSND tỉnh Bình Định ban hành “Nghị quyết về nâng cao hiệu quả công tác kiểm sát việc giải quyết vụ án hành chính, vụ việc dân sự, hôn nhân gia đình, kinh doanh thương mại, lao động, những việc khác theo quy định của pháp luật và kiểm sát thi hành án dân sự, hành chính”; Viện KSND tỉnh Bình Định ký kết quy chế phối hợp với UBND tỉnh Bình Định trong việc “xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, văn bản áp dụng pháp luật; phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật; phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật; cung cấp thông tin, tài liệu, chứng cứ; giải quyết các khiếu nại, tố cáo”; Viện KSND tỉnh Bình Định và Tòa án nhân dân tỉnh Bình Định ký kết sửa đổi quy chế phối hợp giữa hai cơ quan nhằm phối hợp giải quyết các vụ án hành chính, vụ việc dân sự, hôn nhân gia đình, kinh doanh thương mại và những việc khác theo quy định của pháp luật. Qua đó, giúp cho công tác kiểm sát, giải quyết án của Ngành KSND Bình Định được thuận lợi hơn.

3.2. Giải pháp khắc phục

Thứ nhất, khi phát sinh án hủy, sửa phải tổ chức họp đơn vị rút kinh nghiệm về nguyên nhân, trách nhiệm, hướng khắc phục của lãnh đạo, Kiểm sát viên để xảy ra án hủy, sửa.

Thứ hai, kịp thời ban hành thông báo rút kinh nghiệm đối với án hủy, sửa. Cũng như duy trì công tác quán triệt các thông báo rút kinh nghiệm của Viện KSND tối cao, Viện KSND cấp cao trong toàn ngành thông qua Hội nghị giao ban trực tuyến. Lãnh đạo Phòng nghiệp vụ luôn quan tâm hướng dẫn nghiệp vụ, trả lời thỉnh thị chính xác, kịp thời đối với những khó khăn, vướng mắc của cấp huyện.

Thứ ba, tăng cường thực hiện quyền yêu cầu, kiến nghị, kháng nghị, báo cáo đề nghị kháng nghị nhằm hạn chế đến mức thấp nhất các trường hợp bản án, quyết định hủy, sửa có trách nhiệm của Viện kiểm sát nhưng không được phát hiện, kháng nghị./.

Hàn Yên