Viện kiểm sát nhân dân (VKSND) được thành lập ngày 26/7/1960, trải qua bao biến cố lịch sử, thế nhưng người Kiểm sát viên- VKSND vẫn giữ được nguyên giá trị về phẩm chất đạo đức mà Bác Hồ kính yêu đã dạy cán bộ kiểm sát: “Công minh, chính trực, khách quan, thận trọng, khiêm tốn”.
Năm đức tính quý báu đó luôn thường trực trong tâm trí của mỗi người cán bộ, Kiểm sát viên VKSND; đó là kim chỉ nam cho mọi hành động của ngành Kiểm sát nhân dân. Trước đây, VKSND còn là Viện công tố nằm trong Tòa án nhân dân trực thuộc Bộ Tư pháp, Bác Hồ đã dạy người cán bộ tư pháp phải: “Phụng công, thủ pháp, chí công, vô tư”. Suy cho cùng dù lời dạy của Bác đối với cán bộ Tư pháp hay đối với cán bộ Kiểm sát thì vẫn chứa đựng đầy đủ phẩm chất đạo đức, lòng yêu nước, tư tưởng thương dân: “Hết lòng, hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân”.
Để tiếp tục phát huy các đức tính tốt đẹp mà Bác Hồ đã dạy cũng như thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ 4 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) "Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay"; căn cứ Chỉ thị số 01/CT-VKSTC ngày 01/01/2012 của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao về công tác của ngành Kiểm sát nhân dân năm 2012; Viện kiểm sát nhân dân tối cao ban hành Kế hoạch số: 179/KH-VKSTC-V9 ngày 08 tháng 3 năm 2012 triển khai thực hiện cuộc vận động xây dựng đội ngũ cán bộ, Kiểm sát viên "Vững về chính trị, giỏi về nghiệp vụ, tinh thông về pháp luật, công tâm và bản lĩnh, kỷ cương và trách nhiệm”. Theo đó:
Vững về chính trị là:
- Có lập trường tư tưởng vững vàng, kiên định chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; luôn trung thành và tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng, đặt lợi ích của Đảng, của Tổ quốc, của nhân dân lên trên lợi ích cá nhân. Gương mẫu chấp hành nghiêm chỉnh đường lối, Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Không dao động trước những khó khăn, thử thách.
- Kiên quyết đấu tranh, phê phán những quan điểm sai trái, phủ nhận chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Có tinh thần cảnh giác, đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu và hoạt động "diễn biến hòa bình" của các thế lực thù địch, bảo vệ công lý, bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ.
Giỏi về nghiệp vụ là:
- Có khả năng vận dụng tốt kiến thức pháp luật, kỹ năng nghiệp vụ vào hoạt động thực tiễn để tham mưu, giải quyết công việc có chất lượng, hiệu quả, đúng quy định của pháp luật. Thực hiện đầy đủ, thành thạo các thao thác, quy trình chuyên môn, nghiệp vụ thuộc lĩnh vực công tác được giao.
- Có năng lực phân tích, đánh giá, tổng hợp tốt về tình hình vi phạm, tội phạm và khả năng tham gia giải quyết các vụ, việc khó khăn, tính chất phức tạp; những vụ, việc có yếu tố nước ngoài bảo đảm các yếu tố chính trị, pháp luật và nghiệp vụ.
- Đối với Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm sát viên Viện kiểm sát quân sự Trung ương, Điều tra viên cao cấp ngoài các yêu cầu trên còn phải có năng lực trực tiếp chủ trì hoặc tham gia xây dựng chuyên đề tổng kết rút kinh nghiệm, hướng dẫn, kiểm tra nghiệp vụ đối với các đơn vị cấp dưới trong phạm vi toàn quốc; đối với Kiểm sát viên trung cấp ở Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát quân sự cấp quân khu phải có năng lực trực tiếp chủ trì hoặc tham gia xây dựng chuyên đề tổng kết rút kinh nghiệm, hướng dẫn, kiểm tra nghiệp vụ đối với các đơn vị cấp dưới trong phạm vi một tỉnh, một quân khu và tương tương.
- Trong năm công tác, không để xảy ra vụ, việc bỏ lọt tội phạm, người phạm tội hoặc xảy ra oan, sai, hoặc vi phạm quy chế nghiệp vụ của Ngành và các quy định của pháp luật về chuyên môn nghiệp vụ.
- Xây dựng hồ sơ kiểm sát chặt chẽ, đúng nội dung, trình tự quy định tại các Quy chế nghiệp vụ.
- Thực hiện nghiêm túc các quy định về bảo mật, chế độ báo cáo.
Tinh thông về pháp luật là:
- Hiểu biết, nắm vững và áp dụng đúng các quy định của pháp luật Việt Nam, pháp luật quốc tế, các quy chế nghiệp vụ của Ngành, nhất là các quy định của pháp luật trong lĩnh vực công tác được giao để giải quyết công việc được chính xác, có chất lượng, hiệu quả.
- Vận dụng linh hoạt, nhạy bén các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước vào thực tiễn hoạt động nghiệp vụ, đồng thời biết gắn nhiệm vụ công tác được giao với yêu cầu phục vụ nhiệm vụ chính trị của Đảng.
- Có khả năng tham mưu, hướng dẫn pháp luật trong công tác; không ngừng nâng cao trình độ, cập nhật kiến thức mọi mặt vận dụng vào công tác.
Công tâm là:
- Thực hiện nhiệm vụ, giải quyết công việc một cách khách quan, công bằng, đúng chính sách, pháp luật. Có lương tâm, đạo đức nghề nghiệp; không thiên lệch, định kiến, áp đặt chủ quan; không bị tác động, chi phối bởi các yếu tố bên ngoài.
- Khi đề xuất giải quyết một vụ việc, nhất là xem xét, đánh giá chứng cứ hoặc đường lối giải quyết một vụ án phải thật sự khách quan, đầy đủ, toàn diện; việc ban hành các quyết định phù hợp chính xác.
- Lắng nghe ý kiến của nhân dân; tôn trọng và thực hiện tốt quy chế dân chủ; trung thực, thẳng thắn, minh bạch trong giải quyết công việc.
Bản lĩnh (nghề nghiệp) là:
- Có tinh thần dũng cảm bảo vệ công lý, bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa, quyền và lợi ích hợp pháp của Nhà nước, tổ chức và công dân; bảo vệ quan điểm, chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước; không dao động trước sức ép, tác động tiêu cực.
- Dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm; mạnh dạn đề xuất các hình thức, biện pháp để ban hành các quyết định phù hợp, đúng đắn giải quyết các nhiệm vụ được giao; có sáng kiến đổi mới trong công tác.
- Có thái độ kiên quyết đấu tranh, ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật và tội phạm, các hành vi tham nhũng, tiêu cực. Có ý thức phê bình và tự phê bình, dám nói thẳng, nói thật, khách quan, không nể nang, né tránh với ý thức xây dựng.
Kỷ cương là:
- Có ý thức tổ chức kỷ luật, tuân thủ, chấp hành nghiêm túc các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước; nội quy, quy chế của cơ quan, đơn vị và của Ngành (quy chế công tác, kỷ luật nghiệp vụ, kỷ luật lao động, lề lối làm việc, quy tắc ứng xử, kỷ luật phát ngôn, giữ gìn bí mật nhà nước, sử dụng trang phục, nếp sống văn hóa, văn minh công sở và các quy định Đảng viên không được làm v v...).
- Thực hiện đúng với thẩm quyền được giao, không lạm quyền hoặc làm trái công vụ. Mọi hành vi vi phạm pháp luật và tội phạm thuộc thẩm quyền đều phải được đề xuất đưa ra xử lý, giải quyết theo pháp luật, đúng người, đúng tính chất, mức độ và hành vi, hậu quả đã xảy ra.
Trách nhiệm là:
- Nêu cao trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ, thực hiện đầy đủ quyền hạn, quy trình chuyên môn, nghiệp vụ trong công tác; hoàn thành nhiệm vụ, công việc được giao có chất lượng, hiệu quả, đúng tiến độ. Có ý thức xây dựng đơn vị đoàn kết, vững mạnh; có tinh thần giúp đỡ, phối hợp với đồng nghiệp thực hiện tốt nhiệm vụ.
- Không lùi bước trước khó khăn, phức tạp trong công việc được giao; mang hết khả năng công sức để phục vụ yêu cầu nhiệm vụ. Không để xảy ra sai sót do lỗi chủ quan. Tôn trọng, lắng nghe ý kiến của quần chúng để giải quyết công việc khách quan, thận trọng, kịp thời.
- Tự giác nhận khuyết điểm về hậu quả, sai sót xảy ra trong giải quyết công việc do lỗi của bản thân. Kịp thời khắc phục những hậu quả, sai sót; không đùn đẩy đổ lỗi của mình cho người khác.
Để tiếp tục hưởng ứng có hiệu quả cuộc phát động trên, ngày 31/3/2014, Viện trưởng VKSND tối cao đã ban hành Chỉ thị số 05/CT-VKSTC-TTr: Về tăng cường kỷ cương, kỷ luật công vụ và trật tự nội vụ trong ngành Kiểm sát nhân dân, nhằm chỉ đạo cán bộ, Kiểm sát viên VKSND phải nghiêm chỉnh thực hiện và làm theo lời dạy của Bác Hồ đối với cán bộ kiểm sát, xây dựng đội ngũ cán bộ, Kiểm sát viên mẫu mực, ngành Kiểm sát trong sạch, vững mạnh.
Ngày 24/11/2014, Quốc hội đã thông qua Luật tổ chức VKSND (có hiệu lực thi hành ngày 01/7/2015) những phẩm chất, đạo đức mà Bác Hồ kính yêu của chúng ta đã dạy cán bộ Kiểm sát; nội dung cuộc phát động xây dựng đội cán bộ, Kiểm sát viên ngành Kiểm sát nhân dân và những việc cán bộ, Kiểm sát viên không được làm, không còn là sự vận động, phát động, triển khai thực hiện mà đã được luật hóa, bắt buộc mọi cán bộ, Kiểm sát viên phải có trách nhiệm thực hiện một cách nghiêm túc.
Theo đó, Điều 84 Luật tổ chức VKSND năm 2014 cũng đã quy định những việc Kiểm sát viên không được làm như:
- Những việc mà pháp luật quy định cán bộ, công chức không được làm.
- Tư vấn cho người bị bắt, bị tạm giữ, bị can, bị cáo, đương sự hoặc người tham gia tố tụng khác làm cho việc giải quyết vụ án, vụ việc không đúng quy định của pháp luật.
- Can thiệp vào việc giải quyết vụ án, vụ việc hoặc lợi dụng ảnh hưởng của mình tác động đến người có trách nhiệm giải quyết vụ án, vụ việc.
- Đưa hồ sơ, tài liệu của vụ án, vụ việc ra khỏi cơ quan nếu không vì nhiệm vụ được giao hoặc không được sự đồng ý của người có thẩm quyền.
- Tiếp bị can, bị cáo, đương sự hoặc người tham gia tố tụng khác trong vụ án, vụ việc mà mình có thẩm quyền giải quyết ngoài nơi quy định.
Để thể hiện phẩm chất đạo đức và trách nhiệm của người Kiểm sát viên trước Đảng, Nhà nước, Ngành, cơ quan, đồng nghiệp và mọi người, khi được bổ nhiệm làm Kiểm sát viên người được bổ nhiệm vào các ngạch Kiểm sát viên phải tuyên thệ theo quy định tại Điều 85 Luật tổ chức VKSND năm 2014:
- Tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, tận tụy phục vụ nhân dân;
- Đấu tranh không khoan nhượng với mọi tội phạm và vi phạm pháp luật;
- Kiên quyết bảo vệ Hiến pháp, pháp luật, lẽ phải và công bằng xã hội;
- Không ngừng phấn đấu, học tập và làm theo lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh “Công minh, chính trực, khách quan, thận trọng, khiêm tốn”;
- Nghiêm chỉnh chấp hành kỷ luật, nguyên tắc tổ chức hoạt động của Viện kiểm sát nhân dân.
Qua đó cho thấy, phẩm chất đạo đức, trách nhiệm của người cán bộ, Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân đã quy định trong Hiến pháp năm 2013, Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2014 và đã được cụ thể hóa trong các đạo luật có liên quan đến hoạt động tư pháp và quy chế ngành Kiểm sát nhân dân. Mỗi cán bộ, Kiểm sát viên thực hiện đúng những quy định trên sẽ góp phần xây dựng ngành Kiểm sát nhân dân trong sạch, vững mạnh toàn diện, tạo được niềm tin với Đảng, Quốc hội, Nhà nước, Chính phủ và là địa chỉ đáng tin cậy của nhân dân./.
Thanh Nghị
