Bài tham luận của Viện KSND thành phố Quy Nhơn
Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh về ý chí tự lực, tự cường và khát vọng xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc là sự vận dụng và phát triển sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh trong bối cảnh hiện nay, đáp ứng yêu cầu thực tiễn phát triển đất nước, nguyện vọng của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta trong công cuộc đẩy mạnh toàn diện và đồng bộ sự nghiệp đổi mới đất nước, vì mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”. Đây là việc làm thiết thực để mỗi cán bộ, đảng viên phát huy cao độ ý thức, trách nhiệm, tinh thần cống hiến, lao động sáng tạo, phụng sự Tổ quốc, phụng sự dân tộc, phục vụ Nhân dân, tiếp tục phát triển sự nghiệp cách mạng mà Chủ tịch Hồ Chí Minh để lại, xây dựng đất nước ngày càng phồn vinh, hạnh phúc.
Đối với Ngành Kiểm sát nhân dân hiện nay trước những yêu cầu xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, chiến lược cải cách tư pháp và hội nhập quốc tế, đặt ra yêu cầu ngành Kiểm sát nhân dân phải phát huy tính tự lực, tự cườngvà khát vọng phát triển, phải đổi mới toàn diện, sâu sắc trên tất cả các lĩnh vực công tác, trong đó trọng tâm là xây dựng đội ngũ cán bộ, như Bác Hồ đã từng khẳng định “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”, “Muôn việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém”.
Hiện nay, Viện KSND TP. Quy Nhơn là đơn vị có cơ cấu cán bộ trẻ, với số lượng Kiểm sát viên trẻ chiếm tỉ lệ 73%. Cán bộ trẻ có những điểm mạnh và điểm yếu riêng. Điểm mạnh của Kiểm sát viên trẻ là sức trẻ, năng động, sáng tạo, thích ứng nhanh với sự đổi mới, thường xuyên cập nhật kiến thức và có khả năng đáp ứng yêu cầu ứng dụng công nghệ thông tin trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ. Tuy nhiên,Kiểm sát viên trẻ lại thiếu kinh nghiệm, chưa có sự tích lũy kiến thức và sự cẩn trọng cần thiết đối với những người làm công tác pháp luật, chưa đủ bản lĩnh để bày tỏ và bảo vệ chính kiến của bản thân đến cùng, khi gặp khó khăn áp lực sẽ dễ chán nản, bỏ cuộc.
Một thực tế cần phải được thừa nhận rằng, mặc dù đội ngũ cán bộ Kiểm sát trong những năm gần đây tại Quy Nhơn không ngừng được nâng cao về chất lượng, được đào tạo một cách có hệ thống, đúng chuyên môn nhưng điều đó là chưa đủ để đáp ứng các điều kiện của một Kiểm sát viên trong giai đoạn hiện nay. Trong khi đó vẫn còn một bộ phận không nhỏ Kiểm sát viên có tư duy theo “lối mòn”, không chịu tiếp thu, sáng tạo để tiến bộ mà vẫn giữ lề lối làm việc cũ, “trước sao sau vậy” dù không còn phù hợp với hoàn cảnh mới, quy định mới.
Trong nhiều năm qua, cùng với sự phát triển không ngừng về kinh tế - xã hội, tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật, tranh chấp dân sự, hành chính tại thành phố Quy Nhơn ngày càng tăng về số lượng và mức độ phức tạp, số lượng án hình sự, dân sự thụ lý năm sau đều tăng hơn năm trước. Trung bình mỗi Kiểm sát viên phải thụ lý hơn 50 vụ án hình sự/năm; hơn 400 vụ án, vụ việc dân sự/năm. Trong khi khối lượng và áp lực công việc của mỗi Kiểm sát viên ngày càng tăng, nếu vẫn duy trì thái độ và phương pháp làm việc cũ thì không thể nào hoàn thành tốt nhiệm vụ. Do đó, yêu cầu đặt ra là Kiểm sát viên tại Quy Nhơn phải nâng cao tính chủ động, sáng tạo trong thực hiện nhiệm vụ, vạch ra kế hoạch rõ ràng một cách chủ động để hoàn thành tốt công việc được phân công, luôn tìm cách tối ưu hoá lượng công việc có thể thực hiện, hoàn thành công việc, dự lường trước tình huống khó khăn để tìm cách khắc phục phù hợp, không rơi vào trạng thái bị động.
Một số kinh nghiệm nâng cao tính chủ động, sáng tạo của cán bộ, kiểm sát viên trong công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp thực tiễn tại Viện KSND TP. Quy Nhơn
1. Đối với Lãnh đạo đơn vị
Thứ nhất,Xây dựng cơ chế và môi trường làm việc phát huy tính chủ động, sáng tạo của cán bộ, Kiểm sát viên
Lãnh đạo Viện KSND thành phố Quy Nhơn đưa ra cơ chế giúp cho cán bộ, Kiểm sát viên phát huy nội lực của bản thân, tính chủ động, sáng tạo, tính dân chủ, phát huy trí tuệ tập thể, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng nghề, tính quyết đoán trong công việc cho cán bộ, Kiểm sát viên. Lãnh đạo không bảo thủ, độc đoán mà lắng nghe, tiếp thu, ghi nhận ý kiến đóng góp của Kiểm sát viên, tạo môi trường và điều kiện để Kiểm sát viên phát huy sáng tạo, chủ động hơn trong công việc. Ngược lại, tự bản thân cán bộ, Kiểm sát viên trước hết phải có tinh thần sẵn sàng đáp ứng mọi yêu cầu nhiệm vụ được giao.
Bên cạnh đó, thông qua việc đánh giá khối lượng và kết quả công việc của từng Kiểm sát viên, Lãnh đạo Viện sẽ tuyên dương Kiểm sát viên có thành tích nổi bật trong tháng và xem đây là một trong những tiêu chí để bình xét thi đua và đề nghị khen thưởng cuối năm. Đối với cán bộ, Kiểm sát viên có thành tích đặc biệt trong hoạt động công tác hoặc đạt giải cao trong các cuộc thi thì kịp thời đề nghị khen thưởng đột xuất.
Thứ hai,Lựa chọn và xây dựng kế hoạch thực hiện các khâu công tác đột phá của đơn vị hàng năm đề cao tính chủ động và sáng tạo của Kiểm sát viên
Trong những năm qua, Viện KSND thành phố Quy Nhơn luôn chú trọng xây dựng khâu công tác đột phá gắn với việc đề cao tính chủ động, sáng tạo của Kiểm sát viên. Cụ thể như năm 2022 là “Nâng cao tính chủ động, sáng tạo của cán bộ, Kiểm sát viên trong công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp”. Rõ ràng, với việc lựa chọn nâng cao tính chủ động, sáng tạo của Kiểm sát viên là một trong những giải pháp cấp thiết rất phù hợp với tình hình thực tế hiện nay để vừa góp phần hoàn thành tốt nhiệm vụ của đơn vị vừa nâng chất đội ngũ cán bộ Kiểm sát viên trong tình hình mới.
Thứ ba, Sáng tạo, đổi mới trong công tác đào tạo tại chỗ, bồi dưỡng cán bộ, Kiểm sát viên trong đơn vị bằng nhiều hình thức.
Trong nhiều năm qua, việc xây dựng và tổ chức Hội thảo chuyên đề về nghiệp vụđã được Viện KSND TP. Quy Nhơn thực hiện thường xuyên và được xem là một phương pháp tự đào tạo mang lại hiệu quả cao. Trong 5 năm qua, đơn vị đã xây dựng 14 Hội thảo chuyên đề về nghiệp vụ. Qua việc xây dựng và tổ chức các hội thảo chuyên đề, Kiểm sát viên trong đơn vị sẽ chủ động phát hiện những bất cập vướng mắc từ thực tiễn công việc, từ đó đưa ra được các giải pháp để khắc phục trong quá trình áp dụng pháp luật.
Giải pháp đào tạo tại chỗ thứ hai được đơn vị áp dụng là Lãnh đạo Viện và Kiểm sát viên có kinh nghiệm, năng lực, có bản lĩnh nghề nghiệp sẽ trực tiếp truyền đạt và hướng dẫn cán bộ, Kiểm sát viên trẻ thông qua hoạt động nghiệp vụ. Quá trình đào tạo tại chỗ diễn ra thông qua chính công việcđược phân công thực hiện bao gồm các kiến thức, kỹ năng, thái độ cần thiết để có thể tiến hành công việc một cách hiệu quả.
Thứ tư, Thường xuyên kiểm tra hoạt động nghiệp vụ của cán bộ, KSV
Để tăng cường tinh thần trách nhiệm và tính chủ động của cán bộ, Kiểm sát viên trong thực hiện nhiệm vụ thì việc thường xuyên kiểm tra là hoạt động không thể thiếu. Định kỳ hàng tháng/quý, Lãnh đạo Viện sẽ thực hiện việc kiểm tra ngẫu nhiên hoạt động nghiệp vụ của cán bộ, Kiểm sát viên. Hoạt động này buộc cán bộ, Kiểm sát viên phải chủ động sắp xếp thời gian để hoàn thành công việc được giao, không trì hoãn, kéo dài.
2. Đối với cán bộ, Kiểm sát viên
Yêu cầu về phát huy tính chủ động, sáng tạo của Kiểm sát viên đòi hỏi mỗi Kiểm sát viên phải có tinh thần trách nhiệm với công việc được giao, với đơn vị, tâm huyết với nghề, không ngừng nỗ lực, học hỏi, bổ sung kiến thức về lý luận, văn bản pháp luật, kinh nghiệm thực tiễn, từ đó mới có thể tạo ra tư duy mới, giải pháp mới, mạnh dạn đề xuất những sáng kiến để nâng cao hiệu quả, chất lượng công tác trong đơn vị. Chủ động, sáng tạo của Kiểm sát viên là một trong những yêu cầu được Viện trưởng Viện KSND tối cao đặt ra trong Chỉ thị số 05/CT-VKSTC ngày 27/4/2020 của Viện KSND tối cao về tăng cường trách nhiệm công tố trong giải quyết các vụ án hình sự, đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm, theo đó “Kiểm sát viên phải nâng cao trách nhiệm, chủ động hơn, sâu sát hơn, toàn diện hơn khi thực hành quyền công tố trong quá trình giải quyết vụ án, từ giai đoạn xác minh tố giác, tin báo tội phạm và kiến nghị khởi tố, đến giai đoạn khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử các vụ án hình sự”.
Sự chủ động và sáng tạo của Kiểm sát viên tại Viện KSND TP. Quy Nhơn được biểu hiện trong từng khâu công tác cụ thể như:
* Trong thực hành quyền công tố và giải quyết án hình sự
Thứ nhất,báo cáo tiến độ giải quyết tin báo tố giác tội phạm và tiến độ điều tra vụ án theo định kỳ. Kiểm sát viên được phân công thực hành quyền công tố, kiểm sát giải quyết tin báo và kiểm sát điều tra thường xuyên báo cáo tiến độ giải quyết vụ việc cho Lãnh đạo Viện tại cuộc họp trực báo tuần, trực báo tháng của đơn vị. Để thực hiện được yêu cầu này, Kiểm sát viên đã chủ động phối hợp với Điều tra viên đểnắm chắc diễn biến tố tụng và nội dung vụ án, vụ việc, tiến độ giải quyết, đề ra yêu cầu xác minh và yêu cầu điều tra kịp thời, phù hợp, bảo đảm nguồn tin về tội phạm được giải quyết kịp thời kịp thời, không để oan sai và bỏ lọt tội phạm của Cơ quan điều tra, Cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra.
Thứ hai, Thường xuyên nghiên cứu và thảo luận về những nội dung cần rút kinh nghiệm trong công tác nghiệp vụ.
Đơn vị duy trì hình thức triển khai văn bản đầu giờ vào buổi sáng mỗi ngày làm việc để triển khai những văn bản công tác, hướng dẫn nghiệp vụ của ngành và những thông báo rút kinh nghiệm.Qua triển khai, Kiểm sát viên trong đơn vị chủ động lựa chọn những thông báo rút kinh nghiệm trong thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp để đưa ra thảo luận trong đơn vị. Từ đó, Kiểm sát viên có thể tự rút ra được những nội dung hữu ích cho bản thân, đồng thời tranh thủ được kiến thức, quan điểm và kinh nghiệm của những Kiểm sát viên khác trong đơn vị.
Thứ ba, Ngay từ đầu năm công tác, căn cứ vào kế hoạch công tác năm của đơn vị, mỗi Kiểm sát viên sẽ phụ trách đảm nhiệm một số chỉ tiêu pháp lệnh quan trọng như: kiến nghị tổng hợp vi phạm pháp luật của cơ quan tư pháp, kiến nghị phòng ngừa, kiểm sát trực tiếp tại các đơn vị,… Sau khi được phân công nhiệm vụ rõ ràng, cụ thể, các Kiểm sát viên sẽ lập kế hoạch thực hiện phù hợp và định kỳ hàng quý sẽ báo cáo tiến độ thực hiện cho Lãnh đạo Viện để kịp thời định hướng và chỉ đạo.
* Trongcông tác kiểm sát hoạt động tư pháp
Thứ nhất,Thành lập Tổ Tham mưu với thành viên là những Kiểm sát viên có nhiệt huyết, có năng lực tư duy, phản biện để cùng nhau giải quyết những vấn đề khó, phức tạp phát sinh trong lĩnh vực này; đồng thời, xây dựng Quy trình kiểm sát việc giải quyết các vụ việc dân sự, vụ án hành chính để thực hiện riêng tại đơn vị. Quy trình kiểm sát này quy định rõ những thao tác nghiệp vụ cụ thể mà mỗi Kiểm sát viên được phân công phải thực hiện để vừa đảm bảo đúng quy định pháp luật, đảm bảo về nội dung, vừa tuân thủ đầy đủ và đúng thời hạn các hoạt động tố tụng; quy định rõ thời gian thực hiện các thao tác nghiệp vụ. Việc đưa ra các quy định về thời hạn cụ thể như trên để Kiểm sát viên được phân công có thể chủ động lên kế hoạch thực hiện các thao tác nghiệp vụ đảm bảo đúng quy định.
Thứ hai, Ứng dụng công nghệ thông tin để theo dõi, quản lý án và tiết kiệm thời gian thực hiện các thao tác nghiệp vụ. Ngoài cập nhật nội dung và thông tin vụ việc vào hệ thống mẫu sổ nghiệp vụ theo quy định của Ngành, Kiểm sát viên đều thực hiện theo dõi và quản lý án bằng file excel và phần mềm ứng dụng riêng. Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào việc quản lý án giúp Kiểm sát viên có thể theo dõi được tiến độ giải quyết vụ việc, tình trạng vụ việc đang giải quyết, tạm đình chỉ hay sắp hết thời hạn. Từ đó, Kiểm sát viên có thể chủ động sắp xếp và phân bố thời gian phù hợp để đảm bảo thời hạn tố tụng của từng vụ việc đúng quy định của pháp luật. Việc theo dõi, quản lý án bằng excel và phần mềm ứng dụngkhác giúp Kiểm sát viên thống kê được khối lượng công việc đã thực hiện, cung cấp số liệu một cách nhanh chóng để phục vụ công tác báo cáo theo yêu cầu nghiệp vụ.
Bên cạnh đó là công tác số hóa hồ sơ vụ án, thực hiện công bố hình ảnh tại phiên tòa hình sự, dân sự ngày càng được chú trọng thực hiện theo đúng chủ trương của Ngành.
Thứ ba,Kiểm sát viên đã chủ độngphối hợp với Thẩm phán để cùng tham gia vào hoạt động xem xét, thẩm định tại chỗ. Việc này giúp Kiểm sát viên chủ động nắm bắt được hiện trạng thực tế của tài sản tranh chấp và có đề xuất giải quyết vụ án cho phù hợp với quy định của pháp luật.
* Trong các hoạt động khác của đơn vị cũng cần phát huy tính sáng tạo, xung kích đi đầu của cán bộ, Kiểm sát viên như:
Kiểm sát viên chủ động xây dựng tham luận cho các buổi sinh hoạt chuyên đề về học tập và làm theo Bác; chủ động đề xuất tổ chức các diễn đàn, tọa đàm, tổ chức sưu tầm những bài viết, những tác phẩm, mẫu chuyện về Bác;chủ động tham gia các hoạt động tuyên truyền pháp luật như Phiên tòa giả định, đưa tin, viết bài trên các báo, đài; chủ động trong công tác xung kích, tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng, các hoạt động tham gia xây dựng nông thôn mới, văn minh đô thị, các hoạt động “Đền ơn đáp nghĩa”, “Uống nước nhớ nguồn”; chủ động nghiên cứu đề xuất sáng kiến, cải tiến, xây dựng chuyên đề, đề tài nghiên cứu khoa học; chủ động tham gia các hoạt động phát triển kỹ năng, sức khỏe thể chất, đời sống văn hóa tinh thần,…
Kính thưa các đồng chí,với nhiệm vụ thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp trong giai đoạn hiện nay thì yêu cầu về tính chủ động và sáng tạo của Kiểm sát viên được đặt ra quan trọng hơn bao giờ hết. Việc nâng cao tính chủ động, sáng tạo của Kiểm sát viên là nâng cao phong cách làm việc khoa học, nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức và trình độ, năng lực để đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp và hội nhập quốc tế. Không ngừng chủ động, không ngừng sáng tạo để đạt chất lượng và hiệu quả tốt nhất trong thực hiện nhiệm vụ, công vụ là phát huy tốt nhất ý chí tự lực, tự cường và khát vọng cống hiến của Kiểm sát viên nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp, phục vụ tốt nhiệm vụ chính trị ở địa phương, góp phần xây dựng hình ảnh tốt đẹp của Kiểm sát viên nói riêng và ngành KSND nói chung trong lòng nhân dân./.
